ÖDEM NEDİR?

Ödem, vücuttaki dokularda aşırı miktarda sıvının birikerek sıkışması sonucu oluşan şişliğe verilen isimdir. Daha çok ellerde, kollarda, ayaklarda, bacaklarda ayak bileğinde ödem vücudun herhangi bir bölümünü etkileyebilir.

Ödem ilaç yan etkisi, hamilelik ya da böbrek hastalığı, konjestif kalp yetmezliği veya karaciğer sirozu gibi altta yatan bir hastalığın sonucu gelişebilir.

Ödem altta yatan bir hastalığın belirtisi olduğu durumda, hastalığın kendisinin ayrıca tedavi edilmesi gereklidir.

Vücutta ödem neden olur?

Medikal nedenler göz önünde bulundurulduğunda;

• Kalp damar hastalıkları,
• Böbrek hastalıkları,
• Bazı karaciğer, safra ve pankreas hastalıkları, ödemlerin en temel sebepleridir.

Günlük hayatta sık rastlanan ödem nedenleri ise şöyle sıralanmaktadır:

• Uzun süre hareketsizlik,
• Yetersiz su tüketimi,
• Yüksek tuz içeren besinlerin tüketimi,
• Basınç değişikliklerine maruziyet (uçak seyahati gibi),
• Premenstural dönem,
• Menopoz başlangıcı ve menopoz dönemi,
• Yüksek miktarda alkol ve kafein tüketimi,
• Gebelik,
• Bazı ilaçların kullanımı,
• Aşırı kilo,
• Yetersiz ve yanlış beslenmedir.

Günlük hayattaki yaşam şekline bağlı artan ödemler, genellikle yaşam tarzı ve beslenme planında yapılan değişiklikler ile iyileştirilebilmektedir.

Ödem, uzun vadede üzerine düşülmeyen veya çözülmeyen bir problem olması halinde;

• Ağrılı şişlik (kötüleşen ağrı ile),
• Sertlik ve yürüme zorluğu,
• Gergin ve kaşıntılı cilt,
• Şişlik bölgesinde enfeksiyon,
• Doku katmanları arasında yara izi,
• Zayıf kan dolaşımı,
• Arterlerde, damarlarda ve eklemlerde elastikiyet kaybı,
• Ciltte ülserler gibi sorunlara yol açabilmektedir.

Ödem belirtileri nelerdir? 

• Dokularda, özellikle kol ve bacaklarda, cilt altında ortaya çıkan şişlik
• Ciltte gerginlik ve parlama
• Şişlik olan bölgelere birkaç saniye baskı yapılıp bırakıldıktan çukurluk oluşması
• Artmış karın büyüklüğü

Şişmiş, gerilmiş veya parlak bir cilde sahip bireyler veya şişkin bölgede baskıdan sonra çukurlaşma meydana geliyorsa ileri tetkik ve tedavi için bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir. Ödem belirtileri varsa ve aşağıdaki şikayetlerden bir ya da birkaç tanesi varsa hemen acil yardım istenmelidir:

• Nefes darlığı
• Solunum güçlüğü
• Göğüs ağrısı

Bu belirtiler hızlı tedavi gerektiren akciğer ödemine işaret ediyor olabilir. Uzun süreli hareketsiz kalınması durumlarında ortaya çıkan ve geçmeyen bacak ağrıları ve şişliklerin görüldüğü durumlarda ise derin ven trombozundan şüphelenilmelidir. Derin ven trombozu (DVT) bacaklarda bulunan derin yerleşimli toplardamarlarda kan pıhtısı varlığına denir. DVT akciğer embolisi gibi hayatı tehdit edici komplikasyonlara neden olabileceği için acilen tedavi gerektiren bir sağlık sorunudur.

Vücutta ödem nasıl geçer?

'Ödem atmak için ne yapılmalı?, 'Ödem nasıl atılır?' soruları danışanlarım tarafından sıkça sorulan sorular arasında yer almaktadır. Ödem, ancak şişmenin hafif olduğu ve altta yatan bir sağlık sorunu olmadığı durumlarda, birkaç basit yöntem ile su tutulumu olarak atılabilir.

• İşlenmiş besin tüketimi azaltılmalı,
• Su tüketimi artırılmalı,
• Potasyum, Magnezyum ve B vitamini kaynakları artırılmalı,
• Rafine karbonhidrat kaynakları sınırlandırılmalı (sofra şekeri, işlenmiş besin, beyaz un),
• Daha az tuz tüketilmeli,
• Uzun süre hareketsiz kalmak, sabit ve ayakta kalmaktan kaçınılmalı,
• Alkol ve kafein tüketimi azaltılmalı,
• Doğru bir diyet listesi planlanmalı ve beslenmede değişiklik yapılmalı,

Tüm bunlara rağmen ödem devam ediyor veya hayatınızda birçok soruna neden oluyorsa doktor kontrolünden geçmeniz gerekmektedir.